Pastinaak is een erg interessant gewas om zelf te kweken: hij heeft een hoge voedingswaarde, de wortels kunnen de hele winter in de grond blijven en je kunt er makkelijk zelf zaad van winnen.
Als je begint met pastinaak uit gekocht zaad dan zaai je deze vanaf half april. Het is een trage kiemer, 3-4 weken is heel normaal. Ook is het belangrijk om zo vers mogelijk zaad te gebruiken, bij bewaring holt de kiemkracht achteruit! Daarom is het zinvol om niet al je pastinaken te oogsten maar er 2-3 te laten staan om daar zelf zaad van te winnen. Zo ben je altijd verzekerd van vers zaad.
Pastinaakzaad is vrij grof dus makkelijk om direct op afstand te zaaien. De meest gebruikte afstand in de rij is 15 cm, zo geef je de wortels de ruimte om uit te groeien. En een pastinaak kan flinke afmetingen krijgen…
Zaaien
Omdat de kiemkracht van gekocht zaad nogal eens te wensen overlaat, zaaien we de pastinaak uit op 4 cm in de rij, die we later uitdunnen op 15 cm. De rijen liggen zo’n 35 cm uit elkaar.
Omdat de pastinaak een trage kiemer is en in het begint ook vrij traag groeit, is het handig om tussen de rijen een snelgroeiend gewas te telen. Zelf gebruik ik hiervoor vaak (snij)sla, een snelle groeier die de jonge pastinaak ook nog eens van wat schaduw voorziet. Als de sla geoogst is geef je de pastinaak de ruimte om uit te groeien.
Oogst
Als we half april gezaaid hebben dan kunnen we vanaf eind september de eerste pastinaken oogsten. Oogst alleen wat je nodig hebt en laat de rest in de grond zitten, zo kunnen we tot eind februari/begin maart genieten van de pastinaak. En hoe langer je ze in de grond laat zitten, hoe groter ze worden zonder in te boeten in smaak. Een perfect wintergewas dus!
Heb je liever wat kleinere pastinaken, zaai dan in juli, de oogst ligt dan tussen eind december en half maart.
Zaad winnen
Omdat de kiemkracht bij verouderd zaad met sprongen achteruit gaat, is het slim om zelf zaad te winnen van dit gewas. Zo ben je verzekerd van zo vers mogelijk zaad. Als je jaarlijks 2-3 planten in bloei laat schieten heb je ieder jaar een overvloed aan zaad.
Je pastinaak begint medio juni te bloeien en in augustus kun je dan de zaden oogsten. Bloeiende pastinaak is een waar eldorado voor verschillende (nuttige) insecten. Naast honingbijen tref ik ieder jaar verschillende soorten wilde bijen, kevers, zweefvliegen en sluipwespen aan op mijn bloeiende pastinaken.
Ik oogst de zaden als de eerste net bruin beginnen te worden. Daarvoor knip ik de schermen van de plant af en doe die in een papieren zak of kussensloop. Deze hang ik op een koele droge plaats.
Zelfuitzaai
Pastinaak kun je ook zelf laten uitzaaien. Ideaal op een open plek in bijvoorbeeld een bostuin, maar mijns inziens minder geschikt voor een (wat kleinere) moestuin: de kiemplantjes komen echt overal op, ook in de paden. Het is veel werk en vergt veel discipline om overtollige planten en planten die opkomen op ongewenste plekken weg te steken.